Informatiebeveiliging in de zorg

Zorgorganisaties verwerken dagelijks enorme hoeveelheden gevoelige patiëntgegevens. Denk aan medische dossiers, diagnoses of onderzoeksresultaten die gedeeld worden tussen zorgverleners. Een datalek of hack kan niet alleen leiden tot financiële schade en boetes, maar heeft ook directe impact op patiënten en hun vertrouwen in de zorg.

Daarom is een goed systeem voor informatiebeveiliging in de zorg essentieel. Het zorgt ervoor dat gegevens veilig worden opgeslagen, verwerkt en gedeeld, en dat de organisatie aantoonbaar voldoet aan wet- en regelgeving zoals de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming).

Zorginstellingen zijn gebonden aan diverse wetten die eisen stellen aan het beschermen van medische gegevens. Belangrijke kaders zijn:

• AVG / GDPR: regels voor het verwerken en bewaren van persoonsgegevens.
• Wet BIG: regelt de kwaliteit van zorgverlening en beroepsuitoefening.
• Arbowet en andere sectorregels: aanvullende verplichtingen rondom veiligheid en gezondheid.
   

Het naleven van deze wetten betekent dat een organisatie precies moet weten:

• welke gegevens worden verwerkt;
• wie toegang heeft;
• hoe deze toegang wordt beveiligd;
• hoe gegevens worden bewaard en gedeeld.

De zwakste schakel in informatiebeveiliging is vaak niet de techniek, maar de menselijke factor. Medewerkers hebben dagelijks toegang tot patiëntgegevens en moeten zich bewust zijn van hun rol in het beschermen van privacy.

Praktische manieren om dit te stimuleren zijn:

• Training en workshops over veilig omgaan met patiëntgegevens.
• Een open meldcultuur waar medewerkers fouten of incidenten durven melden.
• Gebruik van hulpmiddelen zoals de gratis NEN 7510-bewustwordingstool, die inzicht geeft in houding en gedrag.
• Regelmatige communicatie over onderwerpen als wachtwoordgebruik, dossierbeheer en veilig delen van gegevens.

Een goed beleid geeft richting en houvast. Het legt vast hoe patiëntgegevens worden beschermd, wie verantwoordelijk is en welke maatregelen genomen worden.

De kernstappen zijn:

1. Risicoanalyse uitvoeren: breng datastromen en risico’s in kaart.
2. Beheersmaatregelen kiezen: bepaal technische en organisatorische maatregelen.
3. PDCA-cyclus toepassen: werk volgens Plan, Do, Check, Act om continu te verbeteren.
4. Directiebetrokkenheid: zorg dat het management beleid goedkeurt en actief uitdraagt.
5. Bewustwording en naleving: deel beleid met alle medewerkers en borg het in de praktijk.

Een informatiebeveiligingsbeleid vormt de basis voor NEN 7510-certificering en helpt om risico’s te beheersen en vertrouwen te winnen van patiënten en partners.


Wil je weten welke vervolgstappen daarna nodig zijn richting certificering?

Risico’s zijn onvermijdelijk in een digitale zorgomgeving, maar je kunt ze beheersen door:

• Regelmatig interne audits uit te voeren.
• Incidenten en bijna-incidenten systematisch te registreren.
• Testen en updates van systemen structureel door te voeren.
• Oefenscenario’s te gebruiken om te zien hoe medewerkers handelen bij een datalek of cyberaanval.

Het doel is niet alleen voldoen aan de wet, maar ook aantonen dat de organisatie actief werkt aan het beveiligen van patiëntgegevens en het beperken van risico’s.

Een informatiebeveiligingsbeleid staat nooit los. Het is de basis om te voldoen aan de eisen van NEN 7510, de norm voor informatiebeveiliging in de zorg. Wie een beleid opstelt volgens de PDCA-cyclus, risicoanalyses uitvoert en maatregelen vastlegt, heeft de belangrijkste bouwstenen in handen voor certificering.

Wil je weten hoe je de stap maakt van beleid naar certificaat?

• Erkend en onafhankelijk: TÜV NORD is een internationaal erkende certificeringsinstantie met ervaring in zorg en informatiebeveiliging.
• Zorgspecifieke expertise: auditoren kennen de praktijk van ziekenhuizen, zorginstellingen en IT-leveranciers.
• Combinatie met andere normen: efficiënt te koppelen met ISO 27001 of HKZ-certificering.
• Praktische aanpak: audits en begeleiding die aansluiten bij de dagelijkse realiteit van zorgorganisaties.